COCA

De geschiedenis van het hele Andes gebied is nauw verweven met de Coca plant. De eerste bewijzen van het gebruik dateren van 5000 jaar geleden. Erythroxylum coca (in het Latijns) groeit van 800m tot 3000m hoogte (afhankelijk van de variatie) en is zeer makkelijk te onderhouden. De planten vergen weinig voedingstoffen, kunnen tegen langdurige droogte en worden 3 tot 4 keer per jaar geoogst. De voedingswaarde is fenomenaal....het is zowat de gemene deler van fruit, groenten, vlees en brood. Koolhydraten, vetten, vitaminen, alles zit in deze blaadjes en het is mogelijk om enkel op Coca blaadjes langdurig te overleven. Bekender is natuurlijk dat deze plant een 12-tal alkanen bezit waaronder de bekendste cocaine!! De verdovende eigenschappen werden door de indianen reeds veel langer gebruikt tijdens shamanistische rituelen of voor plaatselijke verdoving waardoor zij 1000 jaar geleden al hersentumoren konden verwijderen. Het kauwen van coca blaadjes is ook een sociale aangelegenheid in en rond de landen rond Bolivia (de grootste producent). Deze plant werd echter voor het eerst misbruikt bij de inval van de Spanjaarden. Eerst werd deze plant genegeerd want het aanwenden van zijn eigenschappen zou een toenadering tot de Indianen cultuur beteken en de Westerse superioriteit ondergraven. Toen de Spanjaarden echter ontdekten dat de Indianen langer en zwaarder werk konden verrichten door het kauwen van coca, werden de plantages overgenomen door de Spanjaarden om de slaven meer te kunnen uitputten. De kerk meende echter dat deze spirituele plant haar eigen religie teniet deed en des duivels was. Zij verbood deze plant maar toen echter bleek dat de economie daalde door verminderde werklust van de Indianen, liet ze deze plant weer toe op voorwaarde dat de kerk 10% belasting kon heffen op de verkoop. Hoe heerlijk hypocriet. De Spanjaarden konden nu deze plant ten volle benutten en lieten de slaven in de goud-, zilver- en tin mijnen tot 48 uur ononderbroken werken. Als enigste voedsel kregen ze coca blaadjes, een halve kilo gedroogde blaadjes per dag is voldoende als voeding. De coca blaadjes werden steeds belangrijker en de oogst kon de vraag niet volgen, de waarde van coca steeg zelfs tot boven die van het goud en zilver welke opgegraven werden. Dit deed zich allemaal voor vooral in de 16de en 17de eeuw.

De meer modernere toepassingen van de coca plant zoals coca snoepjes, coca wijn en coca-cola hebben er toe geleid dat deze plant enkel nog voor medicinale doeleinden mag gekweekt worden, vooral voor plaatselijke verdovingen. De VS hebben een aantal landen vastgelegde welke coca mogen kweken en daartoe behoren vooral de westerse landen en opvallende bijna geen Zuid-Amerikaanse landen. Noch thans koopt de Coca-Cola companie elke jaar meer dan 100 ton coca op in Bolivia. Wel erg hypocriet....aan de ene kant coca afnemen voor één van Amerika´s grootste merklabels....aan de andere kant de wereldwijde productie van cocablaadjes verbieden....en zelfs plantages in brand steken in zuid Amerikaanse landen!! Door hun bemoeizucht zijn Amerikanen niet echt populair in Bolivia. Daarom geven Bolivianen de voorkeur aan hun eigen muziek boven Amerikaanse popmuziek. En toen McDonalds een paar jaar geleden voor het eerst in het land verscheen, moest het verplicht de typische Boliviaanse hete saus llajua op tafel zetten. Anders kwam niemand een hamburger eten...gigigigi.

Gedroogde coca blaadjes zijn overal te koop in Peru, Argentinië en in Bolivia en zij worden nog steeds vooral gebruikt om langer fysieke arbeid te kunnen verrichten en tegen hoogteziekte. Coca zet de longen uit, niet de longinhoud vergroot maar onze longblaasjes kunnen beter zuurstof opnemen zodat je minder last hebt van de lagere luchtdruk op hoogtes.

Wij zijn voor het eerst in aanraking gekomen met de coca blaadjes in de bus van Chili naar Argentinië. Een koppel naast ons had een heel leuk theepotje met kruiden waar iedere keer heet water opgegoten werd. Hij werd ons ook aangeboden.....en de smaak was heel kruidig. Vervolgens kregen we het hele ritueel en de ingrediënten uitgelegd. We hadden tijd genoeg....en eerlijk, we zijn de hele reis prima wakker gebleven.....wat ook de moeite waard was (zie vorige blog). Eenmaal aangekomen in Salta zagen we iedere dag meer....cocablaadjes werden on tijdens het eten in restaurants aangeboden door verkopers....de blaadjes kunnen in grootverpakkingen in de Mercado gekocht worden (een grote zak verse blaadjes kost ongeveer 5 pesos = 1 euro)....overal worden de mooie theepotjes, thermoskannetjes en metalen ¨filter rietjes¨ aangeboden in vele mooie variaties....en in de supermarkt koop je Maté in allerlei ponds en kilo verpakkingen in diverse smaken.
Hoe het werkt? Je koopt alle bovengenoemde ingredienten en je gaat thee zetten. Door de Maté meng je een handje gesnipperde cocablaadjes....eventueel iets suiker erbij...en lurken maar! De andere variant is gewoon een hoopje bladeren in je wangzak voor 45 minuten...en af en toe kauwen! De eerste reacties....lekkere sterke thee....minder last van de darmen....minder honger en meer energie!

Doordat het Cocablad in grote gedeelten van Zuid-Amerika gelegaliseerd is (voor consumptie) hebben ongeveer 75 miljoen mensen de mogelijkheid deze gezonde bladeren te consumeren. Wat ook gebeurt. Voor de westerse landen is het niet mogelijk dit blad te gebruiken omdat het bij de wet verboden is (met uitzondering van 1,6 gram blad per liter Cola). Helaas zijn de blaadjes niet legaal in Nederland want wij zijn beide geen cola drinkers!

We zijn echter wel verslaafd....aan het kopen van leuke potjes en rietjes...Read more