Het leven van een mijnwerker

Nadat we aangekomen zijn in Potosi besluiten we de eerste dag uit te rusten en ons voor te bereiden op de mijntour. De mijnstad was vroeger erg welvarend toen de Spanjaarden hier een kolonie hadden en nog steeds is de mijn broodwinning nummer één voor de lokale bevolking. Al is het de vraag hoe lang nog, want de mijnen raken behoorlijk uitgeput. In het verleden waren de mijnen in handen van de overheid, maar deze vond het verstandig hier afstand van te doen toen de grondstofprijzen een dramatisch dieptepunt bereikten. Resultaat, een hele stad werkeloos! Uiteindelijk hebben de 10.000 mijnwerkers besloten de mijnen zelfstandig te exploiteren. Ze hebben verschillende cooperaties in het leven geroepen die ieder een gedeelte van de mijn huren waar individuele werkers zich bij aan kunnen sluiten. Onlangs heeft de overheid aangeboden alle werkers weer in dienst te nemen omdat de prijzen weer op het oude niveau waren, maar gelukkig zijn de werkers daar niet ingetrapt. Het risico is wel dat een mijnwerker (en zijn familie) volledig afhankelijk is van de opbrengst uit de mijn. Daarom worden er vaak lange dagen gemaakt en een lange dag in de mijn is niet een gewone lange dag. Dat wilden we graag een keer ervaren en dat kon met deze tour.

In de ochtend werden we opgehaald en bleek dat we de enigen waren in deze tour. Op zaterdag zijn de werkers normaal vrij en daar hadden wij geen rekening mee gehouden. Na eerst onze outfit aangetrokken te hebben en wat cadeautjes gekocht te hebben voor de eventueel aanwezige werkers (dynamiet met ontsteking voor 3 dollar!, coca bladeren en wat frisdrank), gingen we op weg naar de mijn op 4400mtr hoogte. Tsja, dan ga je een mijn in op deze hoogte terwijl het buiten de mijn al moeilijk is om adem te halen. Voor Mike wederom een lastige horde door de hoogteziekte. In het verleden dachten de Spanjaarden slaven uit Congo te halen om in de mijnen te werken, maar deze werden al snel vervangen door locals, omdat de Afrikanen allemaal dood gingen aan hoogteziekte in de mijn. Maar voor de locals is het werken in de mijn ook mensonterend zwaar, er zijn al meer dan 8 miljoen werkers gestorven. Daarom is er een bekend gezegde in Potosi: "We eat the mine, and the mine eats us". Ondanks de zaterdag waren er toch redelijk wat mijnwerkers aan het werk, vanwege een nationaal referendum op zondag. Het is enorm indrukwekkend om in een mijn rond te lopen en kruipen waar actief gewerkt wordt en soms ook best beangstigend. Je loopt namelijk hetzelfde risico als de werkers, een dynamiet staaf met een ongewenst effect en er kan zomaar een gedeelte instorten. Nummer 1 doodsoorzaak is dan ook de "cave-in" zoals ze het noemen (we kennen vast het voorbeeld nog wel van de mijnwerkers in Chili die 30 dagen vast hebben gezeten en uiteindelijk gered zijn), daarnaast is longkanker uiteindelijk onvermijdelijk voor de mijnwerkers. En dat begrijp je maar al te goed als je 2 uur in de mijnen verblijft. De mijnwerkers waren wel heel blij met ons, omdat ze zelfstandig moeten overleven zijn alle extraatjes meer dan welkom. Een dynamietstaaf betekent dat ze er zelf weer eentje minder moeten kopen. Daarnaast gaat een gedeelte van de tourprijs bij Koala tours naar de mijnwerkers en toerisme is zo voor hun ook een extraatje. De mijnwerkers wisselen dus graag even een paar woorden en vinden het geen probleem dat je van dichtbij kijkt hoe ze te werk gaan. Onze tourguide vroeg de hele tijd: "En zijn jullie nu blij met je baan?". En inderdaad, (bijna) alles liever dan in een mijn moeten werken.

Tijdens de tour moesten we de broodnodige rust nemen en vaak gebeurde dit bij een beeld van "El Tio", de beschermheilige van de mijn. Hier brengen mijnwerkers offers; zoals coca bladeren, sigaretten en sterke drank van 96% die de mijnwerkers zelf vaak op vrijdag drinken (of we ook een slokje wilden proberen, nee dank je). De coca bladeren zijn wel geprobeerd. De ruimtes waren nu ook versierd vanwege het carnaval dat de mijnwerkers in de mijn vieren bij "El Tio". Tijdens onze rustpauzes zijn we erg veel te weten gekomen en kwam het referendum van de dag er na ook nog aan de orde. De huidige president is aan zijn 3e termijn bezig en wil in 2020 graag verkiesbaar zijn voor een 4e termijn, maar dit mag niet volgens de wet. Daarom heeft hij een referendum uitgeroepen om de wet aan te passen. De mensen in Potosi zijn fel tegen, want van hun omstandigheden trekt de president zich niks aan. Aan de andere kant zijn er vele vriendjes die graag willen dat hij aanblijft als president. Toen we vroegen of hij verwachtte dat dit eerlijk zou gaan was het antwoord resoluut nee. Hij gaf aan dat ze allemaal een eigen pen mee zouden nemen, omdat de pen bij de stemhokjes uitwisbaar zou zijn. Benieuwd tot wat dit referendum gaat leiden. Overigens MOETEN de mensen stemmen. Als je niet gaat stemmen dan krijg je geen stembewijs. Zonder dit bewijs kun je geen geld meer krijgen bij de bank en gaan ook de deuren van sommige andere overheidsinstanties voor je dicht, geen keus dus. Oh ja, het is ook verboden/strafbaar 24u voor het stemmen alcohol te kopen of drinken. Morgen zitten de toeristen dus vast, omdat alles dicht is en er geen vervoer mogelijk is. De tijd zal leren wat er gebeurt als de uitslag (1 of 2 dagen later) bekend is, het kan nog wel eens onrustig en vervelend worden door ongeregeldheden en wegblokkades.

Nu er nog bussen rijden snel door naar de hoofdstad Sucre. Op 3200mtr hopelijk iets aangenamer voor Mike, zo niet dan moeten we de hoogte toch gaan verlaten.Read more