Zuid Amerika

54 jaar geleden vertrokken Mary en Klas Gunnar Axelsson met vijf zoontjes op een vrachtschip via Chili naar Bolivia (markus was 1 jaar). Hun droom was missie- en ontwikkelingswerk doen en Klas Gunnar werd pastor.
Eind jaren 80 kwamen ze in het jungle-gebied Chapare terecht, waar veel boeren coca verbouwen. Eerder werden ze al geconfronteerd met kinderen die onder de bruggen van Cochabamba leefden en lijm snoven. Mary en Klas Gunnar besloten een opvanghuis te starten voor (verslaafde) kinderen in Chapare. Later startten ze als tweede fase een kliniek voor jongeren in Cochabamba. Vriend Juan Carlos raakte toen ook betrokken.

Vandaag bezoeken we met Juan Carlos de kliniek in Cochabamba, waar inmiddels jonge mannen van 18 tot 30 behandeld worden. Ze worden geplaatst via de rechtbank en hebben vaak een ernstig criminele achtergrond. Er worden zo’n 40 mannen behandeld op twee afdelingen. Met name de eerste afdeling, waar ze binnenkomen, is heftig. Het afkicken brengt veel angsten met zich mee waardoor jongeren zich zelf beschadigen of proberen te ontsnappen. Er is veel structuur en alles ziet er goed georganiseerd uit. Heel anders dan 31 jaar geleden toen we de kliniek, die nog in de jungle was, bezochtten. Toen erg armoedig door weinig middelen, het was meer een dak boven het hoofd. Nu behandeling, goed eten en prima ruimtes (nog steeds niet te vergelijken met de luxe die wij in Nederland hebben). Juan Carlos is duidelijk de baas hier. Twee jongens liggen vast op bed, omdat ze geprobeerd hebben te ontsnappen. Hij spreekt hen streng toe. Ze weten dat dit hun laatste kans is. De rechter zal hen naar de gevangenis sturen en het is bekend dat daar veel misbruik plaatsvindt. Een tante van een van de jongens zit verdrietig in de wachtruimte en heeft een lange reis gemaakt toen ze hoorde dat haar neef zijn plek in de kliniek op het spel had gezet. Ouders zijn niet in beeld.
Met privacy komt het niet zo nauw. We worden overal rondgeleid, zelfs waar een groepsessie bezig is. Goed leiderschap en grenzen stellen is hard nodig. De kliniek heeft eerder bijna moeten sluiten, omdat het personeel stal en er chaos was. De overheid betaalt niets voor meerderjarigen. Alles wordt betaald door de kerk en Juan Carlos, soms ook ouders. In de kliniek werken psychologen, een medicus, sociaal-pedagogen en bewakers.
Elias en Jona (Abel is nog ziek) zijn onder de indruk en realiseren zich hoe goed zij het getroffen hebben en welke kansen zij krijgen. Het voelt ongemakkelijk om in een kring te staan met deze kansarme jongens die nog zo’n lange weg te gaan hebben en het misschien niet gaan redden. Sommigen kijken je leeg en moedeloos aan, anderen zijn nieuwsgierig. Op de tweede afdeling is duidelijk een andere stemming/sfeer en merk je dat de jongens al verder zijn in hun proces. Opnames duren ongeveer drie jaar en er is nog lang nazorg, omdat terugval veel voorkomt. Ze worden niet losgelaten. Vaak zijn er veel problemen in de gezinnen en moeten de jongens alles op eigen kracht doen.
Als de jongens stabiel zijn wordt onderwijs aangeboden, sommigen gaan uiteindelijk naar de universiteit, anderen krijgen een leerplek om een vak te leren. Voor Nederlandse begrippen lijkt dit normaal, maar in dit land is deze opzet en hulp echt uitzonderlijk.
Juan Carlos legt niet voor niets zijn hart en zijn geld in dit werk. Hij is als jongere zelf ook vele jaren verslaafd geweest en pas na een opname en behandeling gaan studeren. Hij is nu psycholoog, geeft les aan de universiteit, heeft meerdere bedrijven en is een welvarend man. Hij is ook vader van acht kinderen en voedt de jongste drie alleen op. Zijn geloof helpt hem elke dag om koers te houden, vertelt hij. Hij ziet Markus’ vader als zijn moreel en geestelijk mentor, ze hebben nog steeds veel contact.

Het bezoek heeft me geraakt, niet alleen vanwege mijn hulpverlenershart, maar ook omdat we zien wat Markus’ ouders hier samen met anderen opgebouwd hebben en hoe dit een verschil kan maken. Soms wordt er negatief gedaan over geloof, dat dit niet meer van deze tijd is. Toch biedt het geloof mensen hier houvast en richting om vanuit een goed hart het juiste te doen.

In de avond zijn we uitgenodigd in het familierestaurant van Johnny, waar meerdere van zijn broers en zussen werken. Hun specialiteiten is gedroogd lamavlees met aardappels, ei en mais. Het smaakt ons goed.
Markus heeft met Johnny en zijn broers Oswaldo en Orlando in een bandje van de de kerk gespeeld en er worden veel herinneringen over deze tijd opgehaald. Twee zoons van Oswaldo spreken goed Engels, waardoor ook de jongens in een levendig gesprek raken.Meer informatie