Marokko 2013

May 2013
A 11-day adventure by Mariatche
  • 11footprints
  • 2countries
  • 11days
  • 65photos
  • 0videos
  • 3.4kkilometers
  • 2.0kkilometers
  • Day 1

    Laat vertrek vanuit Brussels Airport

    May 9, 2013 in Belgium ⋅ ⛅ 11 °C

    Na een hele dag thuis wachten, op het vertrek in de late namiddag, reden we om 15u eindelijk naar de luchthaven van Zaventem.
    De groep van 30 deelneemsters kwam in de vertrekhal bijeen, een beetje onwennig want ik kende niemand voegde ik mij bij de groep. Veerle Vlasselaer, een ervaren reisleidster nam al vlug het voortouw. We maakten wat kennis met elkaar door te vertellen welke reizen we al gemaakt hadden, of welke Femma leden we kenden. Via Francine, mijn kamergenote kreeg ik de groeten van Rita en Arlette die mee waren geweest naar Vietnam.
    Ook Hilde een reisgenote van de USA reis was mee en dan konden we daar weer over vertellen.
    Om 18u stegen we op, we hadden een rustige vlucht. We kregen een maaltijd: kip of rundvlees, echte vliegtuigkost. De landing juist 3.25 u later was op Airport Mohammed V in Casablanca.
    Even aanschuiven bij de grenspolitie met onze papieren, dan naar het wisselkantoor om Dirhams te kopen. In de aankomsthal werden we opgewacht door een busboy, die ons naar de juiste bus bracht. We hadden ons klok een uurtje teruggezet en om 21.50u waren we al op weg naar Rabat een 110 km ver.
    Op het vliegtuig had iemand gezien dat er weinig verkeer was op de autostrade, dus op een uurtje zouden we wel ter plaatse zijn.
    De toegangsweg was nogal Amerikaans, billboards en doorgangshotels maar even verder kwamen we de péage al tegen, dus daarom was er weinig verkeer op deze autostrade.
    Aan de afritten waren jonge gastjes aan het voetballen, daar was verlichting, overal elders was het pikdonker.
    Als er dan eens een auto aankwam gingen zij even opzij. Dan namen ze terug hun plaats in op de weg, en geen 10 gasten maar wel een stuk of 30.
    Op de bus konden we water kopen één grote fles voor 1€ of 10 MAD. Want het kraantjeswater is hier niet zo veilig. Onze gids heet Nabil en spreekt Nederlands met Hollandse tongval.
    Kwart na 10 kwamen we aan in hotel Chellah te Rabat.
    Onze valiezen werden naar de juiste verdieping gebracht en ons wachtte nog een buffet zodat wij zeker niet met honger zouden gaan slapen.
    Morgen vroeg dag dus niemand bleef lang natafelen. Onze tafel degusteerde het plaatselijke biertje, en dat viel goed mee.
    Nog even verfrissen en naar bed. Morgen verwacht men 35°.
    Read more

  • Day 2

    van Rabat en verder via Volubis naar Fes

    May 10, 2013 in Morocco ⋅ 🌙 15 °C

    We zouden gewekt worden om 7u, maar enkelen werden al om 5u uit hun slaap gehaald door de muezzin. Het ontbijt is vanaf half 8. Aan tafel werden we nog eens verwittigd dat het een warme dag zou worden. Onze valies zou opgehaald worden aan de kamerdeur, maar dat liep nogal mis, eerst deden we ze zelf naar de lobby en daar moesten we ze nog aanduiden, het ging vlugger als je ze zelf aan de bus afgaf. Maar daarna kwam men wel om drinkgeld. De bus vertrekt om half 9 voor een bezoek aan Rabat, er zijn gelukkig geen kledingvoorschriften, dus een short en mouwloos shirtje mag vandaag.
    Eerst reden we door het Palais Royal, een stad in de stad. Daarna via de oever van de rivier Bou Regreg naar het Mausoleum van Mohammed V, maar we konden er geen bezoek brengen want vandaag is het 1e vrijdag (moslimgebedsdag) en 2e een koninklijke dodenherdenking zodat alles in gereedheid gebracht werd voor het bezoek van koning Mohammed VI.
    We reden dan verder naar de Kasbah van de Oudaïas, waar we een muntthee met gebakjes konden nuttigen. Daarna een rondwandeling door de kleine staatjes, het zijn gewone smalle straatjes in wit en blauw, vroeger was dit een Spaanse zeeroversbuurt. Stillaan gingen aan de Kasbah poorten de winkeltjes open, maar wij gingen al vroeg verder omdat we nog een heel eind te reizen hebben. Ik zag aan het einde van de straat de Phare van Rabat staan en op een drafje liep ik nog naar de zee om een foto te nemen.
    Om half elf reden we richting Meknes.Onderweg veel primitieve landbouw, heel veel olijfbomen, kleine groentengewassen en tarwe. De boorden van de weg staan nog vol lentebloemen, de tarwe is echter al oogstrijp.Buiten onze péage autostrade zijn er meestal aardewegen, velen verplaatsen zich met ezelskarren.De velden worden met paard en ploeg omgedaan, geen boerenpaarden als bij ons maar een soort rijpaard, waarschijnlijk niet goed genoeg om te rennen.
    Voor het middagmaal reden we Meknes voorbij en we aten in een restaurant juist buiten de stad. Alles overvloedig en op zijn Frans. Eerst groenten en daarna vlees spiesjes. We dronken wijn, bier of water en achteraf nog een lekkere muntthee.Als dessert een plak flan en daarna bij de thee nog een amandelkoekje, niet tè zoet.Om 14u naar de bus voor ons stadsbezoek, en inderdaad het is warm!
    We stappen even uit aan het El-Hedim plein, een groot plein te vergelijken met het beroemde Jemaa-El-Fna plein waar overdag markt is en 's avonds veel amusement.Maar een gedeelte van de Mausoleummuren staan in de steigers, dus buiten wat kraampjes zien we niet zoveel.
    Het mausoleum van Moulay Ismaïl is wel de moeite waard. Nabil, de gids legt ons goed uit wat de regels van de islam zijn, waarom hij zelf geen echt goede moslim is en we mogen fotograferen dat het een lieve lust is.De Marokkaanse tegelmuren kennen we ondertussen, ook de fijn uitgestoken marmeren versieringen zijn bekend maar de zouac-houtschilderkunst op de deuren zijn weer een openbaring. De marmeren versieringen zijn nog origineel, het duurde een maand voor er zo'n kwart muur uitgesneden was en dat werd dan in marmer gekopieerd. Nu gaat dat op 3 u tijd met de nieuwe technieken.
    Het Agdal, een immens waterreservoir 319 meter lang, 149 meter breed en 2 meter diep werd aangelegd om,de tuinen van Meknes te besproeien.
    Dan even verder naar de graanopslagplaatsen van dezelfde Moulay Ismaïl, deze waren indrukwekkend, 4m dikke muren die genoeg voorraden konden bevatten om 150.000 militairen en 12.000 paarden te voeden gedurende een beleg van ... 20 jaar!
    Het was ondertussen meer dan 33° en we waren blij even de bus in te kunnen om bij de airco wat verkoeling te vinden.
    Op weg naar Volubis hielden werd er een sanitaire stop ingelast, gezellig in een theegarden naast de weg, lekker goedkoop en als specialiteit nas-nas, een Marokkaanse koffiesoort met veel warme melk.
    Dan verder naar Volubis, een Romeinse ruïnestad gesticht in 25 V Christus. Zoals de meeste ruïnes stukken huizen, zuilen en nog enkele mooie mozaïeken. Hetgeen mij en anderen nog het beste meeviel waren de vele wilde bloemen die op en rond de stenen groeiden. Francine en ik voelden ons ongemakkelijk en bij het toekomen in Fes gingen we zonder eten naar bed, na het nemen van een maagpijn middeltje.
    Read more

  • Day 3

    Féz

    May 11, 2013 in Morocco ⋅ ☀️ 27 °C

    We hadden goed geslapen en voelden ons toch min of meer OK om Fes te bezoeken. Was het de warmte? Het eten was in ieder geval in orde, en we hadden beiden verschillende dingen gegeten dus oorzaak onbekend.Vandaag niet zo veel rijden, heel de dag Fes. We worden gewekt om half acht en het ontbijt smaakte goed, ik nam een roereitje, vers gemaakt à la minute.We hebben allebei wat schrik van de warmte, het zou 38° kunnen worden.Eerst reden we naar de Kasbah Cherarda, van waaruit we een prachtig zicht hadden op de beide delen van Fes. Fes El Bali en Fes El-Jedid. Fes El Bali is het grootste en meest religieuze stadsdeel.Beiden zijn gescheiden door groen en een rivier. Onze eerste stop was een mozaïkwerkplaats. Bij ons verkoopt men zo'n tafeltjes met Marokkaanse mozaïek en nu zagen we het hele ontstaansproces, best intressant en onze waardering voor deze artisanale werkwijze is weer bevestigd. ale steentjes worden ter plaatse gebakken, versneden, of eerder verkapt tot de juiste minieme grootte en dan omgedraaid op een patroon gelegd, de man die dit maakt moet zeer goed weten waar hij de kleuren legt of het is een kakofonie. Daarna reden we langs de stadswallen rondom Fes el-Jedid naar de Medina. Er werd een extra security man aan ons gezelschap toegevoegd. Straatje in straatje uit, oppassen voor de ezeltjes, de muildieren en de karretjes die in de nauwe straatjes gebruikt worden om de goederen te vervoeren.
    Regelmatig riepen ze barat, barat wat wil zeggen opzij of opgepast, we leerden het al vlug opmerken want met zo'n grote groep stonden we wel al eens in de weg.We keken onze ogen uit; beenhouwers met kamelenkoppen opgehangen naast grote manden met rozenblaadjes, viswinkels (zonder ijs), naast loukum en nougat winkeltjes, de winkeltjes moet je voorstellen zoals bij ons een halve garage met een toog ervoor, meer niet.
    We stopten hier aan een moskee, daar aan een mausoleum maar we konden nergens echt binnengaan, dan waren ze in gebed dan was het gesloten dus het bezoek bleef beperkt tot de soeks.Bij de soek van de leerlooiers zagen we al vlug de huiden langs de randen van de balcons hangen, even een straat door en we werden naar een terras geleid waar we eerst een takje munt kregen en dan het uitzicht op de beroemde leerververijen van Fes, de stank werd ik snel gewoon, ademen langs je mond doet gewoonlijk de truck wel.In het afdalen werden we uitgenodigd in een winkel, een echte toeristenfuik.
    Jassen in leder, handtassen met de nodige verkopers, degene die er snel vanaf wilden zijn wachte de verdieping eronder baboeches, ceintuurs en kleinere dingen. Als je daardoor geraakte was er nog een winkel met klein lederen goederen, porteulles e.d.
    Eindelijk was het tijd om naar een Riad te gaan om te middagmalen, Riad is eigenlijk binnentuin maar nu noemt men een riante woning dikwijls ingericht als restaurant en B&B ook zo. Er ontstond nog een woordenwisseling tussen de gids, een verwaand universiteits professor en de securityman over de te volgen weg. Het palais Mnebhi was een prachtig gerestaureerd voormalig kolonelshuis van tijdens de Franse bezetting. Het eten was weeral naar ieders smaak, veel groenten met Marokkaans brood, heel lekker. Dan tajine met kip, rijst, aardappelen en groenten en als nagerecht heerlijke appelsienen bestrooid met kaneel en schijfjes banaan. Ik vind het altijd leuk dat je 's middags een schotel aan tafel geserveerd krijgt en ' s avonds is het gewoonlijk warm en koud buffet.
    Spijtig dat het huis ernaast een tapijtencoòperatieve was want daar geraakten we niet voorbij zonder de gekende verkoopstechnieken, tapijt na tapijt vloog ons om de oren. Terug de medina in en we bezochten een weverij van plantaardige zijde! De vezel van agave noemt men zo, heel mooie kleurrijke kleden, sjaals e.d., hier zijn wel enkele koopjes gemaakt.
    Toen reden we naar Fes el-Jedid, de koninklijke stad, hier heeft Mohammed V weer een Palais Royal, zoveel vierkante km groot en met een mooie poort, meer zagen we daar niet van, uitstappen voor de fotoshoot en terug een medina in deze keer zonder ezels dus moesten we niet zo opletten. Een speciale blauwe poort was hier het bezichtigen waard, alhoewel de poorten in alle versies in alle steden van Marokko staan. Maar zo kreeg de stadsgids ons nog eens in een blikslagerij.
    De medersa of koranschool was alleen maar een binnenplein waar we vlug wat uitleg kregen en terug de straat op. We hadden het met de meesten wel al gezien, vooral het steeds binnengaan in de artisanale bedrijven met hun verkoopstechnieken.Nabil had ons verwittigd dat Fes leeft van de toeristen, maar zo letterlijk hadden we het niet opgevat.
    Avondmaal in het hotel met nog juist genoeg tijd om je te verfrissen en dan terug de bus op voor een bezoek aan Fes by night, met een mooie wandeling terug tot aan het hotel.Zelf ben ik niet meer meegegaan, ik ben direct naar bed gegaan.
    (achteraf denk ik dat ik de microbe van Dirk meenam want na één dagje ziek was ik er vanaf, in tegenstelling met degenen die last van het eten hadden, dat duurde langer)
    Read more

  • Day 4

    Echt in de sahara, Erfoud

    May 12, 2013 in Morocco ⋅ ⛅ 18 °C

    Vandaag vroeg op want we moeten 440 km rijden.
    Nogal vlug zitten we in de bergen met mooie uitzichten, door cederbossen en stillaan hoger het Atlasgebergte in. Eens we wat hogerop komen zien we meer boomgaarden van appels en peren en minder olijfbomen.
    In Ifrane stoppen we voor een koffie-plaspauze, het is een Europese stad die in Marokko is ingeplant, gebouwd vanaf 1980. Het lijkt wel een Duitse stad, hoge spitse pannendaken en zelfs de wandelaars zijn Europees gekleed, dat zijn dan ook de toeristen.
    De Marokkaanse gezinnen die hier op daguitstap zijn lopen rond met hun fototoestellen net als ik. De temperatuur is aangenaam 21° om 9u.
    Op weg naar Middelt rijden we over de pas van de Zad, hier is het landschap steniger, af en toe zien we nomadengroepjes vooral met hun schapen, de woongelegenheden zijn barakken die je vlug opbouwt met wat plaat en plastiek. Toch komen we een echte nomadentent tegen, er staat reeds een bus met Frans Canadese toeristen en de bewoners laten ons toe op hun domein om uitgebreid foto's te nemen. De vrouw is heel vriendelijk en nodigt ons uit in de tent. Het is niet echt een toeristische opzet maar de plaats en de echtheid van de tent laat veronderstellen dat zij echt wel leven van het geld dat zij krijgen. Dat is geen bezwaar voor mij, zolang je maar weet dat het echt is! Nabil vertelde dat de kinderen schoolplichtig zijn van 6 tot 18 jaar, alleen de nomaden niet want zij hebben geen nationaliteit en zijn daardoor niet geregistreerd. Als zij een identiteitskaart zouden willen en daarvoor geregistreerd moeten worden, dan moeten zij 12 getuigen meebrengen die voor hen instaan, maar dan zijn ze ook hun vrije leefwijze kwijt.
    Nabil trakteert met banaantjes die Younes langs de weg kocht, heel zoet en lekker.
    We komen regelmatig controleposten van de gendarmerie tegen, maar wij hebben er geen hinder van want de bus mag gewoon doorrijden.
    Blijkbaar heeft dit te maken met de problemen in Mali en Mauretanïe. We rijden ook over de weg die normaal door de Parijs-Dakar rally gebruikt wordt.
    De toppen van het Atlasgebergte komen in zicht meer dan 3000m hoog, en er ligt nog wat sneeuw op. Het valt mij ook al langer op dat hier geen watergebrek is, veel riviertjes, stroompjes en beekjes. Dit is niet alleen nu in de lente, door het smeltwater, maar heel het jaar door is hier water aanwezig in Marokko. Slechts op 2 m diepte vind je al zoet water.
    Het middagmaal even vóór Middelt in hotel Taddart leek wel een caravanserai. Wij waren de eerste bus maar daarna volgden er nog drie.
    Het eten was eens te meer onberispelijk. Verse frisse groenten met brood, tajine met pastinaak, wortelen en geitenvlees en als dessert meloen.
    We reden door de bergen tot op 1902m, alle tinten bruin, jammer voor degenen die het uitzicht gemist hebben door het middagdutje na het eten.

    We rijden langs de Ziz rivier en komen zo verschillende oases tegen, we zien ook de eerste palmbomen. Buiten de oase lijken we wel door de Grand Canon van Nevada te rijden.
    Tegen vier uur werd het spannend, we waren nog maar in Errachidia en moesten nog naar Erfoud, om per jeep en daarna met de kameel naar de zonsondergang in de Sahara te gaan zien. De dames die ingeschreven hadden voor deze extra excursie werden al wat onrustig maar Nabil bleef vol zelfvertrouwen volhouden dat we nog op tijd zouden zijn!
    Toen we ook nog eens politie controle kregen (wat ons tijd gaf voor een plaspauze) werd het helemaal precair. Rond vijf uur eindelijk aan 't hotel, mooie ontvangst met dansende dames onder begeleiding van tamboerijn en muntthee. Er waren problemen: de kamers waren niet allemaal in orde, een tweepersoonskamer had maar een enkel bed, er mankeerde hier en daar iets, handdoeken of nog niet gepoetst, allée 'er werd wat geargumenteerd aan de balie. Vooral ergerlijk omdat we maar een kwartiertje hadden om ons om te kleden voor de safari.
    Uiteindelijk zal het wel in orde gekomen zijn,want we konden vertrekken met de jeeps, vijf stuks, naar de Sahara. Het was een geweldige ervaring, eerst door Erfoud, en dan de zandbak in, geen wegen, soms een piste en voor de rest los zand. In het losse zand voelde het aan als rijden op glad ijs. Maar onze prima chauffeur bracht ons veilig bij de dromedarissen. Geen kamelen! Daar zijn ze zeer nauwgezet in.
    We wandelden een half uurtje naar boven, onze begeleider nam het dek van het dier en legde dat zorgvuldig op een duintop, en sommigen kwamen erbij zitten. Mijn Toeareg bleef de hele tijd bij mij zitten en we pratten over kinderen, mensen en hoe verschillend iedereen is, zodat je geen mensen per nationaliteit in vakjes mag stoppen, allé een goed gesprek. Jammer maar de zon ging onder in een pak wolken, maar door de felle wind die het zand naar alle richtingen blies en ons zandstraalde vonden we het nog niet eens zo erg.
    Terug naar de bedoeïentent, maar i.p.v. een fooi wou men handel drijven, slechts één persoon kon daaraan ontsnappen, waarschijnlijk omdat haar begeleider nog niet genoeg handelservaring had. Gelukkig waren hun spullen geen prullen maar vooral gepolierde stenen al of niet met fossielen.
    Tegen tien uur waren we terug in 't hotel en stond het buffet reeds klaar.
    Degenen die de excursie niet genomen hadden, hadden wel genoten van het zwembad en de rust in het hotel.
    Read more

  • Day 5

    bergengte Todra en de kloof van Tinhir

    May 13, 2013 in Morocco ⋅ 🌙 26 °C

    Een hele dag rijden voor de boeg dus we waren weer vroeg onderweg, onze eerste stop was achter de hoek bij wijze van spreken, de 'Macro Fossiles Kasbah' een werkplaats waar men fossielen bewerkt. Het hele proces werd ons getoond en daarna de winkel in.
    Hier zagen ik de spullen terug die ik gisteren van mijn dromedaris drijver kon kopen, ze waren wel drie keer goedkoper. Ik betaalde voor een hartvormig schaaltje 150 mad en hier stonden ze voor 50 mad, weer ontwikkelingshulp gedaan! Je deelt de prijzen gemakkelijkst door 10.
    Toen reden we over de weg van de duizend en een Kasbahs, eigenlijk zijn dit grote versterkte huizen die soms uitgroeiden tot dorpjes. We reden over de bergengte van Todra, het is hier de Midden Atlas.
    De weg die we volgden ging los door nomadengebied, deze keer wel met echte zwarte tenten, dromedarissen en geiten. Hier was het geen toeristisch opzet.
    Het middageten traditioneel en lekker, we aten in de kloof van Tinhir, volgens medereizigsters een beetje zoals Petra. De bergwanden zijn 300 m hoog, indrukwekkend.
    Daarna terug naar de oase, 25 km lang. We stapten uit voor een wandeling. Iedere familie heeft een stuk grond, het eerste deel dat we bewandelden zijn groenten, daarna de graangewassen en rijst. Onze gids was een blauwe man, of toch zo gekleed en deed alle moeite van de wereld om die 30 dames tevreden te stellen. Hij heeft de tijd van zijn leven!
    Het was bewolkt maar af en toe een zuchtje wind maakte het aangenaam wandelen, ik schat zo'n 25°.
    We eindigden in een tapijtcoöperatieve, een muntthee en demonstratie zoals we al kenden. Hier waren het vooral tapijten en kelims van vier stammen Touaregs.
    Mooier dan in Fes, vonden we. Ik kocht dan ook een vierkant handgeweven tapijtje, eerst had

    men zulke kleine niet maar toen ik doorging kwam hij toch aandraven met een vierkant tapijtje, achteraf denk ik een beginnerswerkje. Het bieden kon beginnen, je krijgt altijd de indruk dat je ze besteld door zo weinig te bieden. Al langer hoe beter gaat het mij af.
    Rond vijf uur reden we naar het hotel door de vallei van de Dadés, en de route van de duizend en één Kasbahs, of de duizend en één kastelen. Natuurlijk geen kastelen als bij ons maar versterkte huizen.
    We rijden op een 70 km afstand van de Algerijnse grens, en regelmatig zijn er soldatenposten, op één van de flanken van de rotsen staat "de Sahara is van ons" met een Marokkaanse ster.
    Wegens de betwisting van een grensgebied tussen Marokko en Algerije is er een grensbewaking van UN soldaten, en je hebt ook nog eens de Polisario (de plaatselijke originele bewoners) die onafhankelijk willen zijn.
    Een bijkomend probleem is, volgens mij, dat er nu ook olie gevonden is in dit gebied.
    We maakten nog een koffiestop, plaspauze in een stadje waar juist het rozenfestival voorbij was. En i.p.v. vlugger in 't hotel te zijn,dan gisteren, is het al 19.40u en we zijn nog steeds onderweg. Het is 29° buiten en zwaar bewolkt, zouden we regen meegebracht hebben?
    Eens ingecheckt en onze kamer gevonden in de doolhof van dit 5 sterren hotel konden we toch om 9u elkaar treffen in het restaurant, de tafels stonden buiten en pas om half twaalf zocht de meerderheid hun bed op.
    Read more

  • Day 6

    Kasbah's Tifoultout en Ait Ben Haddou

    May 14, 2013 in Morocco ⋅ 🌙 19 °C

    oepie, lang uitslapen vandaag, we worden aan de receptie verwacht om 10 u.
    Iedereen brengt deze tijd anders door. Slapen,zwemmen, opruimen of extra lang ontbijten.
    Zelf ben ik al om 5u wakker en toen ik de vogeltjes hoorde fluiten dacht ik eraan om

    de zonsopgang te fotograferen. Dit is niet echt gelukt omdat het bewolkt was maar anderzijds heb ik wel in alle rust de omgeving digitaal vastgelegd.
    In ons hotel Berber Palace staan de beelden van verschillende films, waaronder Cleopatra, Moses, Casablanca enz..
    De Egyptische namaak goden en de Cleopatra troon waren impressionabel, niemand in de buurt en met de zelfontspanner vlug Maria op de troon vastgelegd.
    We reden eerst naar de Kasbah Tifoultout, een geklasseerd nationaal erfgoed uit de 16e eeuw. Waar we uitstapten voor de fotoshoot zaten slangenbezweerders, één met een cobra en muziek, een andere met een groengele slang die rond onze hals gedrappeerd kon worden en een derde man had een leguaan. In de kasbah zelf was een stamboom van alle pacha's waaruit bleek dat de eerste Pacha Glauoui een voorouder van de huidige dynastie was.
    De Kasbah is gerestaureerd in 1911 en wordt sindsdien niet meer bewoond maar gebruikt voor trouwfeesten soirées e.d.
    We krijgen (kopen) een thijmthee, 't is eens wat anders en minder zoet als muntthee, de meningen zijn verdeeld.
    Dan rijden we een twintigtal km en wandelen door de Kasbah Ait Ben Haddou waar we links en rechts een aankoop kunnen doen na veel afbieden. Iets origineel is een pyroaquarelle, een tekening van saffraan en suiker dus onzichtbaar getekend en dat papier wordt dan boven een vlammetje gewarmd tot de tekening verschijnt in oker en bijna zwart. We bezoeken ook een berberhuis, blijkbaar niet bij kennissen van Nabil zoals hij liet uitschijnen maar een gezin dat zeer bewust tegen betaling zijn huis laat zien, beneden is het primitief, het salon is de grootste ruimte zoals we in alle oosterse huizen zien. Bovenaan heeft men gastenkamers ingericht maar ik betwijfel of ze buiten rugzaktoeristen veel volk ontvangen. Het kan ook zijn dat de vertaling van Nabil verkeerd verstaan is en dat het de slaapkamers zijn van het gezin dat opnieuw bepleisterd is.
    Op het einde van de wandeling wacht ons het restaurant waar eens te meer, verse groentjes, eiermengsel met groentjes en komijn in tajine bereid, en nog een tajine met rundvlees geserveerd wordt. Als nagerecht meloen.
    Gisteren hadden we ook de betekenis vernomen van de tatoeages van de vrouwen bij de Touaregs. Één vertikale streep van mond tot kin: huwbaar meisje.
    Komt er een puntje bij op de neus: zij is verloofd.
    Bij het huwelijk krijgt zij een soort asterisk op het voorhoofd.
    Als een vrouw gescheiden is kunnen de tatoeages niet ongedaan gemaakt worden en bij de Touaregs is zij dan niet haram, dus niet verstoten, dan moet ze een zwart enkelbandje dragen zoals een armbandje, om aan te duiden dat ze terug beschikbaar is.
    Onderweg valt het mij op dat er veel fietsers zijn, onze buschauffeur geeft dan altijd een klaxonstootje om ze te verwittigen, want fietspaden heb ik nog niet gezien.
    Terug in Ouarzazate konden we het laatste bezoek aan een ksar niet brengen omdat toevallig koning Mohammed VI op bezoek kwam. Er is een zeer belangrijke rally, en nu weet ik,waarom er deze morgen zulke mooie rallywagens voor het hotel geparkeerd waren.
    Eigenlijk waren de meeste al blij dat we toch nog een paar uurtjes voor onszelf hadden.
    Sommigen gingen zwemmen, anderen gingen de omgeving verkennen en er werd ook een bezoek gebracht aan de kapster.
    Het is wel bewolkt en in een nat badpak een beetje fris (hoe durf ik dat zeggen zeker omdat het in België maar 13° is) daarom ga ik naar binnen om te bloggen en een schoonheidsverzorging op mijzelf toe te passen.
    Tegen zeven uur aan 't buffet en wat natafelen maakt deze dag compleet.
    Read more

  • Day 7

    door de Atlas naar Marrakesh

    May 15, 2013 in Morocco ⋅ 🌬 16 °C

    We zetten de wekker om half zeven omdat we vandaag weer een hele weg af te leggen hebben. Het was druk gisteravond en ook deze ochtend is er veel volk, blijkt dat enkele equipes van de 'Rally du Maroc Hystorique' hier ook overnachten. Ik had de gelegenheid om 'Le gazelles' een team van vrouwelijke chauffeur en copiloot mooi te mogen fotograferen.
    Instappen om acht uur en door het wondermooie landschap van de hoge Atlas rijden we naar Marrakech. We nemen de col du Tichka met een hoogte van 2260 m. We zitten dus in de wolken, met een beetje regendruppels. Deze route wordt de slangenweg genoemd.
    Aan een stop onderweg was iedereen blij even de benen te kunnen strekken, het was wel op zijn Belgisch: in de regen dus.
    Op de kaart zochten we naar Tagdali om te weten hoever het nog door de bergen zou zijn, want er werden toch enkele dames onwel. Maar de bus vóór ons met toeristen was al kms vóór ons gestopt omdat er moest overgegeven worden, dus we zijn nog in vrij goede conditie.
    Er was maar èèn stop de moeite waard en we waren redelijk vroeg in het hotel te Marrakech, enkele kamers waren nog niet gepoetst maar we kregen ze toch al ter beschikking om ons te verfrissen en om iets warmer of frisser aan te doen.
    Toen reden we door de oude stad naar ons restaurant, mogelijk door de minder goede conditie van onze magen waren er dames die direct een beetje vies waren, van de omgeving en de borden en de WC.
    Het was weer een traditionele maaltijd en ik vond het restaurant wel mooi, veel gecisileerd plaasterwerk en faïence.
    Op vraag van enkele dames naar de juiste kruiden wandelden we naar een herboristerie, een kruidenshop. Maar het leek wel een Milènedemonstratie, je kon niet rondlopen en alles werd stuk voor stuk aangeboden. De uitleg was dan wel volledig, maar degenen die niets nodig hadden vonden het tijdsverlies.
    Dan nog even door de oude stad om opgepikt te worden voor een bezoek aan een officiële verkoopscooperatieve. Je kan wel weinig of niets afbieden maar je hebt toch niet het gevoel dat je teveel betaald hebt.
    Tegen 5u reden we naar het Jemaa-El-Fna plein waar we een anderhalf uur vrije tijd kregen, sommigen bleven samen anderen bleven bij Veerle en ik ging alleen in de soeks snuisteren. Ik kocht een witte djebala voor 50 mad, het was de enige shop waar de kleden geprijsd waren. Dan kocht ik een metalen Fatima handje, een felle afbieding gaf een goed resultaat. Hij vroeg wat ik zocht, ik zei niets, maar dat ik wel de prijs wou weten van zo'n handje, dan ging hij de sleutel halen om de toonkast te openen, hij zei: 250 zonder vermelding mad of € en ik lachte hem uit en wou doorgaan. Dan zei hij welke is uw prijs, ik zei 50 mad, meer wou ik nier uitgeven, en hij lachte mij uit, ik wou weer doorgaan, maar daar kan je nooit een zilveren handje mee betalen zei hij, maar ik vroeg toch geen zilver zei ik weer, is een metalen ook goed zei hij dan, ik zei daarop 'dat valt te overwegen' en weg was hij. Ik drentelde wat en juist toen ik besliste door te gaan kwam hij hijgerig aangelopen van achter de hoek en het bieden begon opnieuw. Uiteindelijk had ik mijn 'metalen' handje voor 40 dam, zo'n 3,80€.
    Op het plein zelf gingen de echte marktkramers stillaan weg om plaats te maken voor de etensstalletjes en de acrobaten en slangenbezweerders.
    Sommige dames tonen interesse, beginnen te bieden, stoppen dan en aarzelen veel te lang. Ik erger mij dan mateloos, ofwel wil je iets kopen ofwel toon je geen interesse! Maar ja zo was ik vroeger ook en je bent toch altijd benieuwd wat de prijzen zijn.
    Tegen half zeven verzamelden we om terug naar het hotel te rijden voor het avondmaal.
    Het eten bevalt niet iedereen, de kruiden zijn heel anders dan bij ons, de presentatie; eerst groenten en dan het vlees apart, nooit soep en altijd fruit als dessert is natuurlijk anders dan bij ons. Maar je bent op reis en het avondeten is toch buffet dus echt geklaagd wordt er gelukkig niet.
    Vandaag stond er wel soep bij het buffet en er waren geen soepkommen genoeg om iedereen te gerieven, een Belg en zijn soep 't is toch iets speciaal.
    Ik zit nu te bloggen op ons terras, op de vierde verdieping, een leuk muziekje beneden aan het zwembad en een zalig briesje, voor mij kan de vakantie zo wie zo niet stuk.
    Read more

  • Day 8

    Marrakesh,Sàadiens graven, Majorelletuin

    May 16, 2013 in Morocco ⋅ ⛅ 14 °C

    Vannacht werd ik even wakker, het was half zes en om van het uitzicht te genieten stapte ik op het terras, er viel een malse regenbui en de muezzin deed juist de gebedsoproep, met de stadslichten in de verte was het heel mooi en het gaf mij een typisch oosters gevoel, ondanks de regen.
    We reden naar de oude stad en vertrokken vanaf de El Mansourmoskee door de medina naar de koranschool Ben Youssef. We zagen ook een foto van Willem Alexander en Maxima, en al lachend werd gevraagd in welke kamer zij geslapen hadden.
    Vanaf de leeftijd van drie jaar werden de jongens hier naar toe gebracht om de Koran te leren, zij bleven hier tot hun zeven jaar. Ieder had zijn kamer en studeerde de hele dag Koran. Zij waren dan op een soort internaat als de ouders het konden betalen, de anderen kwamen alleen in de dag studeren.
    De regen was opgehouden maar de plassen en de voortdurend aan en afrijdende brommers maakten dat we nogal bespat werden, het was zo'n 21° maar het leek kouder.
    Ons volgend bezoek was aan het paleis El Badi, met zijn 2 Ha een van de grootste in de medina. Gebouwd vanaf 1894 tot 1900. Er waren ontvangstzalen, binnentuintjes of riads, en wachtkamers. De bouwheer was een belangrijk man grootvizier Ben Moussa.
    Terug de medina in en kris kras door de straatjes waar de deuren een verschillende kleur en motief hadden, de woningen zijn langs buiten niet om aan te zien maar vanbinnen soms weelderig en heel proper.
    Stillaan waren ook de meeste winkels open en de mensen kwamen hun aankopen doen, de vrouwen deden nogal vlug teken dat zij niet gefotografeerd wilden worden, op de groentenmarkt hield een man een bord voor zijn hoofd. Er was veel volk inkopen aan het doen omdat 's morgens de etenswaren nog vers zijn. Nu was het maar 21° maar de warmte kan aardig oplopen en dan zonder koeltoog!?
    De Saádiens graven was onze volgende stop. Buiten lagen de lagere rangen, in de eerste kamer de kinderen, dan de koningskamer met veel pilaren en uitgefreesd stukwerk en in een apart mausoleum de koningin moeder.
    De Saádiens heersten over een deel van Marokko omstreeks de 17e eeuw en verdreven de Portugezen, later werden zij zelf verdreven door de lokale stammen en religieuze broederschappen, vooral door hun onderlinge dynastieke verdeeldheid.
    Met de bus werden we dan naar de Koutoubia moskee gebracht waar we alleen maar door de tuin wandelden rond de moskee.
    Terug opgepikt aan het einde van de wandeling was ons laatste bezoek de Menara tuinen.
    Veel olijfbomen en aan het einde een groot waterreservoir met water van de Atlas, vooral veel karpers kwamen af op de dadelsnoepjes die we ter probatie van de verkopers aangeboden kregen.
    Het water diende vroeger voor de bewoners van Marrakech maar wordt nu niet meer gebruikt tenzij om de tuinen te sproeien, de tuinen zijn eigenlijk één grote boomgaard.
    Tegen 1 u waren we terug in het hotel en gingen we meteen lunchen, dan hadden we vrij tot half vier, jammer dat de zon niet schijnt en het water om te zwemmen veel te fris is.
    Hopelijk klaart het nog uit voor ons bezoek aan de Majorelle tuinen.
    Inderdaad, twee uur later nog wat witte wolkjes maar juist genoeg blauw om bij de Majorelletuin te kleuren. De koetsen stonden achter het hoekje en gelijk prinsessen werden we de stad doorgevoerd, op de hoeken was het soms wel even spannend maar de paarden en de koetsiers zijn dat hier gewoon.
    De Majorellentuin was helemaal wat ik ervan verwacht had, veel mooi groene planten en de meeste potten, fonteintjes en het huis zelf kobaltblauw. Ontworpen in de jaren 1920 door Majorelle, een schilder die nu bekender is om zijn tuin dan om zijn werken. De tuin werd in de jaren '70 gerestaureerd door Yves Saint Laurent en zijn vriend Pierre Bergé.
    Na het overlijden van YSL en Pierre Bergé kwam de tuin aan een stichting toe met de opdracht de tuin open te houden voor het publiek.
    Jammer dat we maar een half uurtje tijd hadden want de koetsen bleven maar zolang ter plaatse op ons wachten. Terug in het hotel was de lucht helemaal open en zes moedige zwemsters genoten van het mooie zwembad, het was fris maar zeker niet koud.
    Op het terras werd een drankje genuttigd en gezellig pratend ging de tijd voorbij tot we ons moesten klaarmaken voor ons diner in het Ksar Hamra paleis, gelegen in de medina.
    Het was een fantastische avond! Prachtige omgeving, mooi geüniformeerde bediening, Oosterse muziek (misschien niet voor iedereen zo fantastisch maar toch). Nabil zong mee Oosterse liederen, een soort vraag en antwoordlied.
    De tajine was rundvlees met pruimen, zoet maar een kleine meerderheid lustte het wel.
    Na het dessert kwam een buikdanseres voor ons optreden, mooie figuur heel gestroomlijnd maar niet te mager, ze kon er wat van. Daarna speelden de muzikanten wat leuke westerse deuntjes zoals: que sera sera, mustapha en Havana gilla.
    We zongen zo goed we konden mee en er werd heel wat afgelachen. Even na tienen wandelden we vrij luidruchtig terug naar de bus door de medina. Het was zuiver meidenplezier want de meesten dronken water gezien de darmproblemen.
    Read more

  • Day 9

    Argan en veel wind in Essaouira

    May 17, 2013 in Morocco ⋅ ☀️ 18 °C

    We verlaten Marrakech rond 9u, na voor de meesten een goede nachtrust.
    De stad komt op gang, veel mensen op weg naar hun werk aan de bushaltes, op de brommers met twee of zelfs drie. Kindjes naar school enz....
    We zien ook ontbijtstalletjes, tafels langs de kant van de weg met krukjes, appelsiensap en kommen met ??
    Eens de stad buiten zitten we weer in een vlak landschap van olijfbomen, wijnranken die zwaar gestut zijn en braakliggend land met verwaaide plastiekzakjes. Op één terrein is men begonnen met een opruimactie, man aan man gaat men het veld over met een prikstok en een grote zak om de rommel op te ruimen. Ik heb het maar één keer gezien maar hopelijk doen ze dat meer en worden de mensen zich bewust van de gevolgen van plastiekvervuiling.
    Onderweg breekt de zon stillaan door, we moeten 176 km overbruggen naar Essaouira.
    De stad Essaouira in Marokko ook Mogador genoemd zou, volgens Nabil, te vergelijken zijn met Le Havre, omwallingen, een haven en verdediging tegen de Portugezen die in de late middeleeuwen deze streken wouden bezetten. Uiteindelijk is hun dat ook voor een deel gelukt.
    Bij onze stop onderweg was een artisanale winkel, en ja de dames hebben al goed bijgeleerd, er werd goed afgeboden op de prijzen. Je merkt wel vlug of het lukt of niet, want volgens de kwaliteit kon je een goede prijs bedingen of maar een klein percentage vermindering.
    Terug onderweg reden we voorbij de Arganbomen, hele plantages vol maar 'toevallig' zaten er in een boom naast de weg wel zeven geiten! en ook waren er vijf geitenhoeders aanwezig die toevallig de bus benaderden voor wat 'argent'.
    We stoppen aan een feminin coöperatieve van Arganproducten en kregen uitleg over de productie. De vruchten zijn rijp in juni en juli en vallen dan van de bomen, ze worden niet geplukt omdat er flinke stekels aan de bomen zitten.
    De harde noten worden kapot geklopt. De schillen worden gebruikt als voeder voor geiten en dromedarissen. Het nootje zelf heeft nog een schil en het is alleen het hele kleine kerntje dat voor de Arganolie kan gebruikt worden. Er zijn twee verschillende soorten Arganolie: de pit die voor de keuken gebruikt wordt moet eerst geroosterd worden, de pit voor de schoonheidsprodukten moet geperst worden en men heeft de dubbele hoeveelheid pitten nodig dus 80 kg pitten voor 4 L olie.
    De koek waaruit de olie geperst is wordt gebruikt om zwarte zeep van te maken.
    Het is vrouwenproject en er konden dus vrijuit vragen hechte werkregime en de inkomsten per persoon waren: Acht uur wordt er gewerkt, met twee uur pauze verdeeld over de dag, zes dagen achtereen, in rotatiesysteem. De opbrengsten worden verdeeld over de 25 coöperanten de anderen verdienen ongeveer 100 mad afhankelijk van de opbrengst van de oogst en de verkoop.
    De geiten die we in de bomen zagen zijn eigenlijk een bedreiging voor de oogst, want zij eten de bessen die nog moeten rijpen.
    Rond de middag kwamen we aan in Essaouira, we reden meteen naar het hotel zodat we konden inchecken vóór de lunch.
    Dan vertrokken we tegen tweeën naar het restaurant in de Medina. In Essaouira is de oude stad binnen de omwalling meteen ook de Medina. Even commotie omdat we op het terras wilden zitten en de tafels binnen waren voor ons gereserveerd. Veerle stond echter op haar stuk en alles kwam in orde.Eerst vissoep, dan een grote visschotel die op het midden van de tafel werd geplaatst met onbekende vissen maar ook reuzengarnalen en calamaresringen, een lekker soort tartaarsaus erbij en vers gebakken brood, het dessert was een mooi stukje flan.
    Iedereen was zeer tevreden.
    Dan ons stadsbezoek, een superbé gids Sacha ontfermde zich over ons en deed de hele architectuur geschiedenis uit de voeten, de juist eeuwen, wie wat gebouwd had en waarom, teveel om hier te beschrijven maar het was de beste gids tot hiertoe.
    Hij hield rekening met de groep, telde steeds het aantal personen en sprak uitstekend verstaanbaar Frans en bovenal hij was niet zo neerbuigend als de oudere gidsen wel eens waren.Voor de meesten is Essaouira de stad die tot hier toe het meest bevalt. De verkopers zijn niet opdringerig, de medina is ruim en overzichtelijk opgebouwd en de vuiligheid wordt opgeruimd. De katten worden onder controle gehouden en er zijn geen wilde honden.
    Na de stadsrondleiding kregen we nog drie kwart uur vrij en alle dames stoven in verschillende richtingen. Zelf stapte ik, met Hilde terug naar de omwalling waar we in
    't begin vertrokken waren om mooie minischilderijtjes te kopen maar de kunstenaar was al weg, jammer. De tekeningen waren allemaal wit met blauw, of wit alleen met het silhouet van een Essaouira mevrouw. Het eigenaardige was dat zij een soort lang kleed of grote doek droegen met een zwart mondmasker, en de reden was vroeger helemaal niet religieus maar praktisch. De steeds aanwezige wind met het duinzand kroop overal in en onder en zo beschermden zij zich hiertegen, in de zomer in 't wit en 's winters zwart. Nu zijn de duinen beplant met bomen en zo verstuift het zand al veel minder. Maar we zagen toch wel wat zwarte djebala's en dat zal wel om religieuze redenen zijn.
    Om acht uur werden we aan het buffet verwacht, dus vlug een kattenwasje en naar het restaurant. Het verschil met het vorige hotel was opvallend, rustige zaal, goede bediening en net een graadje beter van eten.
    De bar ziet er uitnodigend uit maar de dagen beginnen zwaar te wegen en ons bedje roept.
    Read more

  • Day 10

    El Jadida

    May 18, 2013 in Morocco ⋅ ⛅ 19 °C

    Vannacht heeft het stevig geregend, alles is fris en buiten in de patio staan plassen op het plaveisel, men is volop bezig dit droog te maken. De binnentuin, patio of Riad is prachtig, stijlvol sober ontworpen en 's avonds mooi verlicht maar niet té.
    Naar Casablanca zijn er 370 km te rijden, eerst een heel stuk langs de zee en daarna wat heuvelachtig, dorpje na dorpje passeren we. Nabil vertelt ons dat er veel fosfor in het water zit en dat de mensen daardoor bruine tanden krijgen. De tandarts is heel duur en de bruine kleur blijft terugkomen, dus bleachen helpt niet als je het al zou kunnen betalen.
    We stopten een 20' in Safi een pottenbakkersdorp waar je de ovens zag staan en de massaproductie op de stoep stond, ik vond in een klein achterafwinkeltje een vierkant schoteltje in zwart wit met een prijs waar ik zelfs niets op wou afdingen, de kunstenaar zat verschillende motiefjes te schilderen, en het gaf mij de indruk van de haven van Essaouira te zijn maar het was slechts een beeld uit zijn verbeelding zei hij.

    Allé 't was wat met handen en voeten want hij sprak alleen Arabisch of Berbers.
    We volgen nog altijd de kust, mooie blauwe zee, behalve waar de solferfabriek staat, daar ging de airco af want de stank was niet te doen, de lozing vuil water ook niet.
    In Oulidia stapten we af voor ons middagmaal, een gekend restaurant voor zijn kreeft, crab en oesters. Eerst een slaatje gepresenteerd op westerse manier: ieder zijn eigen bordje, daarna werd het wat chaotisch, eerst een visschotel met platvis en een sardine achtige soort, dan kregen we schotels met gekookte aardappelen en wortelen. Terug een schotel met naar ik meen een soort gekookte vis die helemaal opengesperd was en toen we reeds onze borden bijeen aan het zetten waren kwamen en nog schalen met Belgische frietjes. Ze waren lekker maar nogal gezout met zeezout.
    Wij dachten dat ze het dessert waren maar er kwam nog appelsientaart een beetje zoals appeltaart, bladerdeeg, patisseriecréme en appelsienschijfjes, nog lichtjes warm. Persoonlijk vond ik ze heerlijk, een muntthee erbij en de lunch was af.
    Het uitzicht op een binnenbaai was ook mooi, jammer dat mijn camera defect is, het saharazand heeft de zoomfunctie onklaar gemaakt, en niet bij mij alleen, er zijn nog dames die af en toe problemen hebben.
    Om 15 u bereikten we El Jadida, een van oorsprong Portugese burcht uit de 18e eeuw, toen heette het Mazagan, een leuke oude gids in djebala leidde ons rond.
    We wandelden door de Medina of de oude binnenstad dus binnen de muren. Het meest verrassende was de vroegere wapenopslagplaats die omgebouwd was tot citerne of wateropslagplaats. De komieke gids ging op de mooiste plaatsen staan en riep dan 'klik,klik' en hij wist goed waar de mooiste reflecties waren. Nog even een zicht op de vuurtoren vanuit de losplaats van de burcht, wat toch speciaal was en we wandelden weeral terug naar de bus. Ons uitstapje had juist geteld 25 min geduurd, het was goed om de benen even te strekken. De péage werd gebruikt voor het laatste stuk tot Casablanca.
    Vanaf 30 km afstand zie je de moskee van Hassan II, zeer recent gebouwd door een Franse architect.
    Door het vrij drukke verkeer reden we recht naar het hotel, de bezichtiging van de stad doen we morgen we hebben dan nog een hele voormiddag.
    Drie uurtjes vrij een luxe, ja er is nog wat werk te doen: valiezen op orde brengen, alles klaarleggen om morgen het vliegtuig terug te nemen.
    Tegen acht uur gaan we souperen, het is de laatste avond en dan worden er gewoonlijk cadeautjes uitgewisseld.
    Het eten is deze keer niet in buffetvorm en ook niet op zijn oosters met grote schotels op tafel maar we worden persoonlijk bediend. Daarna overloopt Veerle de reis nog eens en dankt ons voor de goede sfeer, en ze heeft gelijk ondanks hier en daar een probleempje bleef de vrolijke spirit er bij iedereen heel de tijd inzitten. Het is een positieve groep.
    Nabil is mooi in kostuum en cravatte, hij is 39 j en zou dus mijn zoon kunnen zijn maar ik heb toch een cruch op hem. Zijn Nederlands wordt wel minder goed dan in het begin, maar dat is juist zo aandoenlijk Marokkaans. Ik denk dat Hilde, een onderwijzeres die vooraan zat, het verbeteren opgegeven heeft.
    Read more